Środa Popielcowa (zwana również Popielcem) to dzień liturgiczny rozpoczynający okres czterdziestodniowego przygotowania do Świąt Wielkanocnych, czyli okres Wielkiego Postu. Symboliczne posypanie głowy popiołem i powstrzymanie się od niektórych potraw rozpoczynają okres pokuty. Jej data zależy od daty uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego czyli Wielkanocy
W Środę Popielcową w czasie Mszy Świętej kapłan błogosławi popiół, a następnie posypuje nim głowy zgromadzonych. Przy czym popiół używany do tego obrzędu nie jest zwykłym popiołem, ale uzyskanym ze spalonych palm poświęconych w Niedzielę Palmową.
Symbolika popiołu
Akt posypania głowy popiołem jest wezwaniem do pokuty, umartwienia i żalu za grzechy. Zgodnie z tradycją popiół sypany na głowę i czyniony na czole znak krzyża jest symbolicznym gestem wskazującym na jedność z Jezusem Chrystusem. Celebrans wypowiada przy nim słowa Pisma Świętego „Prochem jesteś i w proch się obrócisz” (Rdz 3,19) albo „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” (Mk 1,15). Te dwa cytaty ukazują podwójną symbolikę popiołu w chrześcijaństwie: z jednej strony jest on znakiem żałoby, bólu, przemijania, uświadamiającym ludziom ich ograniczoność, ale z drugiej jest symbolem oczyszczenia, odrodzenia i zmartwychwstania.
Ten tradycyjny obrzęd ma za zadanie przypomnieć, że życie ziemskie mija, a silna wiara, ćwiczenia duchowe, dobrowolne wyrzeczenia i bezinteresowne dawanie pomagają osiągnąć życie wieczne.
Zwyczaj posypywania głów popiołem w liturgii Kościoła pojawił się w VIII w. i związany był początkowo sakramentem pokuty publicznej. Dotyczył zatem tylko pewnej grupy wiernych, którzy akurat w tym czasie pokutowali. Dopiero w 1091 r., mocą decyzji papieża Urbana II, praktyka sypania głowy popiołem zaczęła obowiązywać w całym Kościele powszechnym.
W Środę Popielcową obowiązuje tzw. post czyli wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły (trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden - do syta). Prawem o wstrzemięźliwości są związani wszyscy powyżej 14. roku życia, a prawem o poście - osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60. roku życia.
A.J.
Komentarze