Kiedy obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawcy?

Kiedy możesz oddać krew?

Krew lub jej składniki mogą oddawać osoby od 18 do 65 roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów. Stan zdrowia krwiodawcy powinien odpowiadać niezbędnym wymaganiom zdrowotnym, aby pobranie krwi nie wywołało ewentualnych ujemnych skutków dla jego stanu zdrowia lub stanu zdrowia przyszłego biorcy.

Ile krwi pobiera się jednorazowo i jak długo to trwa?

Jednorazowo pobiera się tylko 450 ml pełnej krwi. Samo pobranie trwa zwykle 5-8 minut. Należy do tego doliczyć czas konieczny na wypełnienie ankiety, rejestrację, badania i wywiad lekarski – w sumie ok. 40-60 minut. 

Jakie badania są wykonywane u krwiodawców?

Przy każdym oddaniu krwi u krwiodawcy wykonuje się rutynowo następujące badania:

• poziom hemoglobiny,
• test kiłowy,
• antygen HBs, DNA-HBV, przeciwciała anty-HCV, RNA HCV, przeciwciała anty-HIV oraz RNA HIV,
• grupę krwi układu ABO,
• grupę krwi układu Rh, a przy kolejnych donacjach również inne układy grupowe,
• przeciwciała.

U osób systematycznie oddających krew dodatkowo raz w roku oznacza się morfologię krwi i wzór odsetkowy krwinek białych (tzw. rozmaz).

Czy można otrzymać wyniki wykonanych badań?

Wszystkie wyniki badań wykonanych przy okazji oddania krwi dawca może bezpłatnie odebrać w kilka dni po pobraniu (także wyniki badań wirusologicznych i odczynu kiłowego).

Jakie grupy krwi są pożądane?

Wszystkie grupy krwi są potrzebne, bo istnieją biorcy o różnych grupach. Z użytecznego punktu widzenia najbardziej oczekiwana jest krew grupy O RhD- (ujemne), ponieważ w nagłych wypadkach, przy braku krwi właściwej grupy, może być przetoczona każdemu biorcy.

Co ile mogę oddać krew?

W zależności od metody pobrania:

• krew pełna może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet, przy czym przerwa pomiędzy kolejnymi donacjami nie może być krótsza niż 8 tygodni
• osocze (metoda plazmaferezy automatycznej) - od jednego dawcy nie można pobrać w okresie roku więcej niż 25 litrów osocza (objętość netto, bez antykoagulantu), przy czym przerwa pomiędzy poszczególnymi donacjami nie może być krótsza niż 2 tygodnie,
• zabiegi pobrania płytek krwi (trombaferezy) mogą być wykonywane nie częściej niż 12 razy w roku. Przerwy pomiędzy tymi zabiegami nie powinny być krótsze niż 4 tygodnie,
• przerwa pomiędzy dwoma kolejnymi oddaniami jednostki koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) metodą erytroaferezy jest taka sama jak w przypadku pobrania krwi pełnej.

Dlaczego krwi nie można wyprodukować w laboratorium?

Pomimo trwających intensywnych badań nad wytworzeniem syntetycznej krwi, dotychczas naukowcy nie opracowali metody pozwalającej na wyprodukowanie krwi w warunkach laboratoryjnych. Nie są dostępne sposoby przemysłowego pozyskania składników krwi, więc jedynym sposobem na pozyskanie krwi, jest jej oddawanie.

Jakie czynniki powodują czasową dyskwalifikację potencjalnego dawcy?

• Okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu,
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych,
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa,
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q,
• 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne),
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca,
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku,
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy,
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej,
• 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży,
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników,
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek,
• co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej,
• 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów gorączki ponad 38 st. C, grypy, infekcji grypopodobnej,
• kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas odpowiadający dwukrotnemu okresowi inkubacji, a w przypadku narażenia na zakażenie kilkoma czynnikami chorobotwórczymi - dyskwalifikacja jak dla choroby o najdłuższym okresie inkubacji,
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy,
• okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po tym okresie,
• po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi/inaktywowanymi wirusami, bakteriami, riketsjami,
• 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą),
• 2 tygodnie w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą),
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i odkleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia.

Czy przyjmując leki hormonalne/tabletki antykoncepcyjne mogę być dawcą?

Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych nie dyskwalifikuje dawcy, podobnie jak np. witamin. Jednak żelazną zasadą jest informowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplemantach diety - on bowiem podejmuje decyzję o dopuszczeniu (bądź nie) do oddania krwi.

Czy, jeśli biorę środki wspomagające wysiłek fizyczny, mogę oddawać krew?

W przypadku przyjmowania suplementów diety zawierających kreatynę, należy mieć na uwadze, że kreatynina jest przetwarzana w organizmie ludzkim na kreatyninę, która dla pacjentów np. z niewydolnością nerek jest toksyną, co może stanowić przeciwwskazanie do oddawania krwi. W przypadku zażywania anabolików nie można oddawać krwi. Zawsze informuj lekarza o tym, jakie środki przyjmujesz, dla ułatwienia możesz zabrać ze sobą ulotkę lub opakowanie.

Czy można zostać dawcą krwi, jeśli przyjmuje się jakieś leki?

Przez cały okres stosowania leków (innych niż witaminy, doustne środki antykoncepcyjne oraz leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy) oraz przez pewien czas po zaprzestaniu ich przyjmowania nie należy oddawać krwi. Zawsze należy zapytać lekarza badającego dawców, jaki czas trzeba odczekać po odstawieniu leku, gdyż leki mają różny okres działania

Czy chorując na nadciśnienie można zostać krwiodawcą?

W trakcie leczenia nadciśnienia krwi nie należy oddawać krwi, ponieważ szereg leków ma niekorzystne działania na biorcę krwi. W okresie ustabilizowanego ciśnienia decyzja należy do kwalifikującego lekarza.

Czy będąc alergikiem, mogę zostać dawcą krwi?

Zazwyczaj lekka alergia nie dyskwalifikuje, jednak nie pobiera się krwi od alergików w okresie występowania objawów, przyjmowania leków ani w trakcie odczulania.

A.J.